Precisielandbouw in de veehouderij

TECHNOLOGIE DRAAGT BIJ AAN WELZIJN, GEZONDHEID EN PRODUCTIVITEIT

Technologische ontwikkelingen bieden nieuwe mogelijkheden om productiviteit, gezondheid en dierenwelzijn te verbeteren. Professoren Daniel Berckmans en Joerg Hartung lichten toe hoe precision livestock farming, precisielandbouw voor de veehouderij, de melkveehouderij verder kan brengen.

Gezonde koeien die weinig stress ervaren, produceren beter. Gezondheid en dierenwelzijn zijn dan ook bepalend voor de productiviteit en efficiëntie van een melkveebedrijf. Wie bijvoorbeeld klauwontsteking, mastitis of stress tijdig signaleert, kan op tijd in- grijpen en daarmee mogelijk een ziek dier voor- komen. Dat voorkomt een teruglopende productiviteit en scheelt geld en tijd. Vroeg ingrijpen vraagt echter veel oog voor detail. Geautomatiseerde monitoringssystemen zien meer dan het menselijk oog.

Subtiele signalen
Beginnende (gezondheids)problemen herken je aan kleine signalen, nauwelijks met het blote oog waar te nemen. Voordat een koe echt kreupel wordt, laat ze bijvoorbeeld al subtiele veranderingen zien in haar gedrags-, eet- en herkauwpatroon. Om deze signalen te herkennen, ook bij een grotere veestapel, is technologie onmisbaar. Precisielandbouw biedt steeds meer mogelijkheden, ook in de melkveehouderij. Precision livestock farming (PLF), noemt professor Daniel Berckmans van de Katholieke Universiteit Leuven het, oftewel ‘precisieveehouderij’. Berckmans was coördinator van het project EU-PLF, een EU- gefinancierd initiatief om de toepassing van precision livestock farming te stimuleren.

Monitoren van gedrag
Stappentellers om tochtigheid te detecteren zijn maar het begin. Sensoren in poot- en halsbanden, camera’s en microfoons maken het mogelijk om de kleinste veranderingen in het gedragspatroon van een koe te signaleren. “We kunnen daar ontzettend veel informatie over de gezondheid en het welzijn van dieren uit afleiden”, vertelt Berckmans. “Sensoren weten wanneer een koe tochtig wordt, maar kunnen bijvoorbeeld ook stress signaleren in de vorm van onderlinge onrust of agressie. Dat kan betekenen dat de veehouder de huisvesting eens onder de loep moet nemen.” Een plotselinge toename van de activiteit kan wijzen op tochtigheid, terwijl een dier dat plotseling minder staat of loopt mogelijk met een beginnende kreupelheid kampt.

Maatschappelijke eisen
Ook vanuit maatschappelijk oogpunt biedt monitoring voordelen. Consumenten stellen steeds hogere eisen op het gebied van dierenwelzijn, kwaliteit, veiligheid en traceerbaarheid, legt professor Joerg Hartung van de Universiteit voor Veterinaire Geneeskunde Hannover uit. “Veehouders moeten voldoende inkomen uit hun bedrijf halen, en tegelijkertijd zorgen voor een duurzame bedrijfs- voering en dieren die gezond, gelukkig en productief zijn. Dat is een gevoelig evenwicht.” Technologie speelt daar al een grote rol in, denk aan de melkproductieregistratie. Met slimme technologische oplossingen komen er steeds meer mogelijkheden om welzijn, kwaliteit en veiligheid te registreren en te waarborgen.

Samenspel met veehouder
Het succes van een goed monitoringssysteem zit hem niet zozeer in het registreren van de data, maar in de interpretatie en presentatie ervan. De vertaling van signalen naar de praktijk is een samenspel van systeem en veehouder. Het systeem signaleert dat er iets speelt, de veehouder beoordeelt de signalen en beslist welke verdere actie nodig is. Precision livestock farming is nooit een vervanging van het vakmanschap van de veehouder, maar biedt wel extra waakzaamheid en inzicht in de veestapel en de individuele koe.

Gemoedsrust
De wereldwijde interesse in precision livestock farming neemt snel toe, signaleert professor Berckmans. “Met name in Zuid-Amerika en Azië is er sprake van een enorme groei en intensivering
van de veehouderij en neemt het besef toe dat welzijn, gezondheid en productiviteit hand in hand gaan. Juist daarom is precision livestock farming interessant voor zowel grootschalige veebedrijven, als voor de relatief kleinschalige melkveehouderij zoals we die in West-Europa kennen. Monitorings- en signaleringssystemen kunnen zorgen voor een beter welzijn, gezondheid en productiviteit, en voor meer gemoedsrust voor de ondernemer.”